Zakończenie projektu Archiwum Białoruskie w Witrynie Domu Wschodniego

W grudniu 2024 roku Fundacja Ośrodka KARTA zakończyła realizację projektu „Archiwum Białoruskie w Witrynie Domu Wschodniego”, w ramach którego utworzono wielojęzyczny (z dominacją języka białoruskiego) zbiór archiwalno-biblioteczny nazwany Archiwum Białoruskie, dotyczący ziem i społeczeństwa białoruskiego w XX i XXI wieku oraz dokumentujący zbrodnie reżimu Łukaszenki w Białorusi. W wyniku opracowania zbioru dokumentów przekazanego przez Pawła Kazaneckiego powstał inwentarz kolekcji z lat 1983-2007 – tzw. zbiór początkowy, liczący 148 jednostek archiwalnych zawierających 67145 stron. W trakcie prac związanych z opracowaniem zbiory zostały zabezpieczone, oczyszczone z elementów metalowych, usystematyzowane, przepakowane do atestowanych teczek bezkwasowych i opisane zgodnie z zawartością według powstałego inwentarza w siedzibie Witryny Domu Wschodniego.

Zorganizowano także cztery dwugodzinne spotkania w Witrynie Domu Wschodniego z udziałem publiczności składającej się w większości z przedstawicieli diaspory białoruskiej przebywającej w Warszawie oraz środowisk zajmujących się tematyką Europy Wschodniej, skupionych wokół działań Witryny Domu Wschodniego i Fundacji Ośrodka KARTA:
- 8 października 2024 – spotkanie – prezentacja książki „#IMBY. 1991-2005” białoruskiego historyka i pisarza ze Stanów Zjednoczonych Pawła Wałatowicza. Książka opowiada najnowszą historię Białorusi poprzez osobiste wspomnienia autora.

- 15 października 2024 – spotkanie poświęcone 30. rocznicy pierwszej akcji protestu studentów po wybraniu Łukaszenki. 14 października 1994 r. w Mińsku odbyła się pierwsza masowa akcja studencka w niepodległej Białorusi pod hasłami „Dziękujemy prezydentowi za chleb i mleko” oraz „Mleko i chleb to studencki obiad”. W spotkaniu wzięli udział Aleś Michalewicz oraz Jurij Gubarewicz – uczestnicy tamtych wydarzeń.

- 29 października 2024 – spotkanie związane z białoruską akcją „Noc rozstrzelanych poetów”. Podczas wydarzenia przedstawiono nowy film dokumentalny pt. "Las"; o rozstrzelaniach w lesie niedaleko Homla. W latach 90-tych oraz na początku XXI wieku archeolodzy prowadzili tam badania i odkryli, że rozstrzelania miały miejsce w trakcie Wielkiego Terroru 1937-1938. W spotkaniu uczestniczyli: scenarzystka i autorka filmu Maria Buławińska oraz aktor Oleg Garbuz, odtwórca głównej roli.

- 19 listopada 2024 – akustyczny jesienny koncert Aleksandra Pamidorowa „Zapach jesieni”. Muzyk wykonał utwory, jak sam żartował, aż w czterech i pół językach – białoruskim, ukraińskim, hebrajskim, rosyjskim i trochę polskim. Podczas spotkania rozmawiano o powstaniu jednej z kultowych kolekcji muzyki białoruskiej lat 90. „Albumu Ludowego”. Aleksandr Pamidorow był uczestnikiem tego projektu.

Wszystkie spotkania prowadził Ihar Stankevich - białoruski dziennikarz i badacz represji stalinowskich, współzałożyciel białoruskiego Instytutu Historii Publicznej, kurator zbioru diaspory białoruskiej w Witrynie Domu Wschodniego.

Projekt trwał od 15 kwietnia do 15 grudnia 2024.