Historię „robinsonów warszawskich” – ludzi, którzy po upadku powstania warszawskiego wiele tygodni ukrywali się przed Niemcami w ruinach i podziemiach stolicy, przypomina się rzadko i najczęściej ze względu na wojenny dramatyzm ich przeżyć. W ramach projektu powstały filmy informujące na temat losu robinsonów warszawskich, dostępne na kanale KARTY na YouTube pt. Historia z KARTY.
W projekt została zaangażowana młodzież licealna z 23 LO dwujęzyczne im. M. Kopernika i CLV LO z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Bohaterek Powstania Warszawskiego. W liceach tych zostały zorganizowane warsztaty teatralne, związane z tematyką projektu, podjętego w 75. rocznice wybuchu powstania warszawskiego. W tym kontekście podniesiono problem decyzyjności jednostki - wyborów ludzi i konsekwencji, jakie dla jednostek i zbiorowości przynoszą te wybory.
Młodzież uczestniczyła także w spotkaniu publicznym (otwartym dla warszawiaków różnych pokoleń), które zostało zorganizowane w Domu Spotkań z Historią (ul. Karowa 20) 6 grudnia 2019. Podczas spotkania przybliżyliśmy unikalne losy „robinsonów”, pokazując ich różne strategie przetrwania. Spotkanie, na którym elementy wykładu przeplatały się z odczytem wspomnień (m. in. pianisty Władysława Szpilmana), a także prezentacją zdjęć zniszczonej Warszawy oraz ilustracji z piwnicznej kryjówki autorstwa Henryka Becka, poprowadził historyk Jan Czempiński.
Na spotkaniu przedstawiono bardzo obszerną prezentację multimedialną, oparta na materiałach źródłowych, przeplatana performatywnym odczytaniem przejmujących świadectw (wspomnień) "robinsonów". Po spotkaniu wywiązała się gorąca dyskusja, w której pojawiły się wypowiedzi świadków historii - ludzi, którzy przeżyli wojnę i dzielili się teraz - w 80. rocznicę jej wybuchu swoimi doświadczeniami z młodymi ludźmi.
W przygotowaniu spotkania, przygotowaniu filmu (klipu) wprowadzającego temat i zapraszającego na spotkanie - włączył się Żydowski Instytut Historyczny, który stał się partnerem merytorycznym projektu, udostępniając swoje materiały źródłowe (w tym foto) bez opłat licencyjnych, ponieważ tematyka projektu była ściśle związana z misja ŻIH - jako że większość robinsonów to byli Żydzi, którzy po upadku powstania kontynuowali ukrywanie się podjęte w poprzednich latach wojny i ich sytuacja była w dwójnasób dramatyczna.
Projekt współfinansuje m. st. Warszawa
