28 maja o godz. 16:00 w Domu Spotkań z Historią (Warszawa, ul. Karowa 20) odbędzie się uroczysta inauguracja portalu Wojna i pamięć. Terror, codzienność i praca przymusowa – Polska pod okupacją niemiecką (1939-1945) (wojnaipamiec.pl), będącego efektem dwuletniej pracy działu edukacyjnego Ośrodka KARTA. Zapraszamy nauczycieli, edukatorów, animatorów kultury i wszystkie osoby zainteresowane wykorzystaniem portalu w zajęciach szkolnych lub edukacji pozaszkolnej. Na spotkaniu zostaną zebrane zgłoszenia osób chętnych do włączenia się w proces testowania platformy i jej praktycznego wdrażania.
Portal wojnaipamiec.pl służy zachowaniu pamięci o ponad 20 milionach ludzi zmuszonych do pracy na rzecz nazistowskich Niemiec. Powstał na podstawie siedmiu poruszających relacji filmowych, prezentujących losy mieszkańców przedwojennego terytorium II RP – polska Żydówka z Kresów Wschodnich, więźniarka obozów koncentracyjnych, chłopskie dziecko-robotnik, nastolatki z Zagłębia Dąbrowskiego i Łodzi, „robotnica ze wschodu”, młode małżeństwo występujące przeciw systemowi w imię wartości – wszyscy stali się robotnikami przymusowymi III Rzeszy.
Odmienne doświadczenia i pamięć składają się na wyrazisty i bogaty obraz czasu wojny i mało znanej tematyki pracy przymusowej. Kontekstowy film objaśnia tło historyczne wydarzeń, o których opowiadają świadkowie, mapy, dokumenty, zdjęcia i inne materiały – pozwolą zmierzyć się z zadaniami, które pod opieką nauczycieli lub w pracy samodzielnej posłużą młodzieży do poznania i zrozumienia tamtej rzeczywistości.
Portal Terror, codzienność i praca przymusowa – Polska pod okupacją niemiecką (1939-1945) powstał jako kolejny – po niemieckim, czeskim i rosyjskim – portal edukacyjny, odnoszący się do wielkiego archiwum online „Praca przymusowa 1939–1945”, gdzie udostępniono obszerne relacje dźwiękowe i filmowe prawie 600 cywilnych robotników przymusowych, więźniów obozów koncentracyjnych, jeńców wojennych z 26 krajów.
Wśród nich 82 relacje nagrane zostały w języku polskim. Jednak wśród świadków historii z różnych stron świata jest wiele osób pochodzących z Polski, które dzisiaj posługują się językiem kraju zamieszkania.
Projekt finansowany był w całości przez Fundację „Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość” z Berlina, która powstała w 2000 roku, w celu wypłaty świadczeń niemieckich poszkodowanym na całym świecie.
Koordynację i prowadzenie przejął Instytut Historii i Biografii uniwersytetu w Hagen (Institut für Geschichte und Biographie der FernUniversität Hagen), który reprezentowali najznakomitsi eksperci metody oral history dr Alexander von Plato, dr Almut Leh i dr Christoph Thonfeld, uruchamiając projekt „Dokumentacja losów dawnych robotników przymusowych”.
W efekcie współpracy, 32 instytucje z 26 krajów (placówki naukowe i organizacje obywatelskie, wśród nich Ośrodek KARTA), w latach 2005-2006 nagrały 190 relacji wideo i 393 relacje audio. Wśród rozmówców było ogółem 341 mężczyzn i 249 kobiet. 134 osoby reprezentowały żydowskich ocalonych, 46 Sintich i Romów. Rozpiętość wieku w momencie rozmowy sięgała od 65 do 98 lat.
Pod koniec 2007 roku zasób archiwum został przejęty do dalszego opracowania przez Wolny Uniwersytet w Berlinie i Niemieckie Muzeum Historyczne. Pojedyncze kolekcje tworzą zasadniczą strukturę archiwum.
Archiwum dostępne jest w języku angielskim, niemieckim i rosyjskim - https://archiv.zwangsarbeit-archiv.de. Po rejestracji i zalogowaniu, można obejrzeć (lub wysłuchać) całe relacje, a także przeszukiwać według różnych kryteriów, wyszukując dziedzinę zatrudnienia, grupę prześladowanych, kraj lub dzisiejsze miejsce zamieszkania, język relacji, miejsce zakwaterowania lub stosować przeszukiwanie pełnotekstowe. Wszystkie relacje są spisane i przetłumaczone na język niemiecki, uzupełniają je fotografie i noty biograficzne poszczególnych osób.
Archiwum stało się punktem odniesienia do uruchomienia działań edukacyjnych.
Od 2016 roku działa platforma edukacyjna "Lernen mit Interviews: Zwangsarbeit 1939-1945", która ma na celu rozwijanie kompetencji w zakresie historii i mediów oraz upowszechnianie wiedzy i aktywne pielęgnowanie pamięci o pracy przymusowej, jak i o ofiarach reżimu nazistowskiego. Powstała rosyjska wersja platformy (2017) stworzona przez Regionalne Centrum Historii Mówionej w Woroneżu, czeska (2018) przygotowana przez praskie stowarzyszenie Żywa Pamięć i polska Edukacja.wojnaipamiec.pl – Ośrodka KARTA – właśnie uruchamiana.
Uwaga od 28 maja 2019 możliwe jest wejście bezpośrednie do portalu, adres: www.edukacja.wojnaipamiec.pl lub także jako przejście z portalu www.wojnaipamiec.pl, z którym są połączone.
Na spotkaniu 28 maja w Domu Spotkań z Historią przedstawimy także nową odsłonę naszego portalu edukacyjnego „uczyć się z historii – doświadczenia totalitaryzmów XX wieku”, który po 12 latach działania otwiera się jeszcze bardziej na aktywność odbiorców i współtworzenie projektów.
Ze względu na ograniczoną liczbę, miejsc uprzejmie prosimy o zgłaszanie chęci uczestniczenia w spotkaniu do Agnieszki Kudełki a.kudelka@karta.org.pl do 27 maja br.
Salzgitter. Robotnicy polscy podczas prac przymusowych. Fot. Schultz Karl/ NAC
Salzgitter. Robotnicy polscy podczas prac przymusowych. Fot. Schultz Karl/ NAC
Salzgitter. Robotnicy polscy podczas prac przymusowych. Fot. Schultz Karl/ NAC
Salzgitter. Robotnicy polscy podczas prac przymusowych. Fot. Schultz Karl/ NAC
Salzgitter. Robotnicy polscy podczas prac przymusowych. Fot. Schultz Karl/ NAC
KONTAKT Z MEDIAMI:
Agata Szymczak (602 311 955) a.szymczak@karta.org.pl