Rok 1945 przyniósł zakończenie wojny i ostatecznie rozstrzygnął o powojennym kształcie Polski. Z głosów świadków tamtych wydarzeń – polityków, żołnierzy, ale i zwykłych ludzi budujemy portret tego dramatycznego czasu, który zaciążył na losach Polski w kolejnych dziesięcioleciach.!cut!
Jest to zestawiona chronologicznie ze świadectw źródłowych bogata opowieść o przełomie wojny i pokoju, powolnym kształtowaniu się powojennej rzeczywistości, zderzeniu nadziei na normalne życie z nowym porządkiem, który miał się okazać utratą niepodległości na kolejne półwiecze.
„Rok 1945 – jeden z najważniejszych w polskich dziejach, «dramatyczny» – jak napisał o nim Tadeusz Żenczykowski. To bez wątpienia określenie trafne, jednak trochę już wytarte. Wrażenie powtarzalności czy wręcz banału ulatnia się, gdy z metapoziomu uogólnień zejdziemy na poziom pojedynczych ludzkich doświadczeń. A umiejętność ich pokazania, dotarcia do nieznanych relacji, zawsze stanowiła mocną stronę publikacji KARTY. Tak jest i tym razem. […]
Dostajemy obraz społeczeństwa «po» – po Wielkiej Wojnie, «w trakcie» – Wielkiej Zmiany: potężnego przesunięcia granic, utraty Kresów, związanych z tym potężnych migracji, rewolucji społecznej (likwidacja ziemiaństwa, nacjonalizacja), jak również społeczeństwa «przed» – przed umocnieniem się władzy ludowej i zapanowaniem w Polsce komunizmu. Dramatyczny rok 1945.”
Z Posłowia dr. hab. Marcina Zaremby
„Wędrówki ludów trwają bez przerwy: ze Wschodu na zachód (repatrianci zza Buga), z Zachodu na wschód (jeńcy, robotnicy przymusowi). W pociągach i na drogach widuje się tylko takich – obszarpanych, wynędzniałych, wyczerpanych. Taszczą jakieś walizy, plecaki...”
Eugeniusz Szermentowski (Dąbrówka koło Warszawy, 3 czerwca 1945)
Publikacja została dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
-