24 stycznia 2020 Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego powołał nową instytucję kultury, współprowadzoną z Fundacją Ośrodka KARTA. Placówka rozpocznie swoje działanie 1 lutego 2020.
Do zakresu działalności Centrum, zgodnie z jego statutem, „należy wspieranie inicjatyw społecznych na rzecz zabezpieczania i upowszechniania zbiorów tekstowych, ikonograficznych, filmowych, fonograficznych i innych, dokumentujących pamięć historyczną i dziedzictwo narodowe, rozwijanie sieci współpracy podmiotów podejmujących powyższą działalność i wzmacnianie zaangażowania obywateli w działania na rzecz dokumentowania historii”.
Centrum Archiwistyki Społecznej wyrasta z doświadczenia KARTY, która w ciągu 38 lat stworzyła największe w Polsce archiwum społeczne, a od 2002 roku Ośrodek podejmuje działania na rzecz całej dziedziny – archiwistyki społecznej. Siedem lat temu rozpoczął systemowe wspieranie AS-ów oraz rozwijanie ich sieci. Działania te doprowadziły do zbudowania systemu informacji o polskich archiwach społecznych, wytworzenia narzędzi wspierających ich pracę oraz do stopniowej profesjonalizacji dziedziny, a także do ugruntowania pojęcia w środowiskach lokalnych, wśród naukowców, edukatorów, ludzi kultury.
fot. Danuta Matloch/MKiDN
Ta instytucja jest zaadresowana do ważnej kwestii społecznej, jaką są archiwa społeczne, archiwa tworzone oddolnie, archiwa rodzinne, personalne, lokalne, grup zawodowych, najróżniejsze archiwa tworzone przez różne grupy obywateli - mówł Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotr Gliński. Dodał też: Polskie państwo powinno wspierać wartościowe inicjatywy, działania i działalności. Liczę, że Centrum wzmocni aktywność tysięcy osób w całej Polsce.
Zarówno skala, jak i żywiołowy rozwój tej dziedziny życia społecznego – w istocie emanacji społeczeństwa obywatelskiego – przekroczyły granice skuteczności samej KARTY. Od dawna staraliśmy się znaleźć systemowe wzmocnienie dla tej oddolnej aktywizacji społecznej, a przy ogólnopolskim zakresie działań możliwe to było wyłącznie w relacji z państwem. Ostatnio okazało się, że resort kultury gotów jest poprzeć powołanie Centrum Archiwistyki Społecznej, jako instytucji państwowej współprowadzonej przez Fundację Ośrodka KARTA. Taką bezinteresowną politycznie deklarację przyjęliśmy z wdzięcznością – wyjaśnia Zbigniew Gluza, prezes Ośrodka KARTA.
Na stanowisko pełniącej obowiązki dyrektora Centrum Archiwistyki Społecznej powołana została Katarzyna Ziętal, twórczyni działu Obserwatorium Archiwistyki Społecznej w Ośrodku KARTA i od siedmiu lat jego kierowniczka; odpowiedzialna za stworzenie i realizację koncepcji rozwoju dziedziny od początku jej koordynowania w Ośrodku.
W Polsce działa ponad blisko pięćset AS-ów. Od siedmiu lat obserwuję ten ogólnopolski dziś ruch, jako jedna z jego inicjatorek, i widzę ogromną zmianę, jaka zaszła od czasu, gdy zaczynaliśmy nasze działania. Pojęcie stało się rozpoznawalne i coraz więcej podmiotów wciela w życie ideę archiwum społecznego – w swoich społecznościach, środowiskach, organizacjach, a nawet zakładach pracy. Jako Centrum Archiwistyki Społecznej będziemy mogli działać intensywniej, regularniej i budować długofalowe, spójne strategie. Powstanie CAS jest jednak efektem naszych działań jako Ośrodka i wynika z sukcesu całego przedsięwzięcia. Dlatego zarówno idea, sposób działania, dotychczasowe narzędzia, portale, współpraca z AS-ami – będą oparte na tym, co robiliśmy do tej pory – mówi Katarzyna Ziętal, p. o. dyrektora Centrum Archiwistyki Społecznej.
Do najważniejszych zadań Centrum Archiwistyki Społecznej należeć będzie trwałe zapisywanie historii społecznej Polski, historii społeczności lokalnych oraz środowisk i ruchów obywatelskich; rozwijanie portalu osa.archiwa.org jako ogólnopolskiego centrum informacji o zbiorach archiwów społecznych; wyłonienie liderów AS-ów w regionach i zbudowanie w oparciu o nich ogólnopolskiej sieci; powołanie przestrzeni edukacyjnej służącej wymianie doświadczeń między archiwistami społecznymi; wspieranie AS-ów w ich bieżącej pracy; wprowadzenie archiwistyki społecznej do dydaktyki uniwersyteckiej; zbudowanie koalicji lokalnych na tej we współpracy ze środowiskami regionalnymi, organizacjami pozarządowymi, placówkami samorządowymi oraz archiwami państwowymi i instytucjami kultury.
Więcej informacji znajduje się na stronie archiwa.org oraz archiwa.org/dla-mediow
*
Ośrodek KARTA to niezależna organizacja pozarządowa, prowadząca największe w Polsce archiwum społeczne XX i XXI wieku. Odkrywa, chroni i upowszechnia historię widzianą z perspektywy jednostki. Robi to w taki sposób, że przeszłość staje się źródłem zrozumienia, buduje wspólnotę obywatelską, wspiera pojednanie.
Ośrodek KARTA jest rzecznikiem środowiska polskich archiwów społecznych. Integruje, promuje i wzmacnia organizacje w Polsce, które zajmują się niezależną, oddolną archiwistyką. Dostarcza też archiwistom bezpłatne narzędzia i wiedzę. W Ośrodku stworzono program do opracowywania i prezentacji zbiorów społecznych w internecie – Otwarty System Archiwizacji.
*
Archiwa społeczne w liczbach:
● 461 archiwów społecznych w Polsce
● siedem lat działania sieci AS–ów
● 280 miejscowości w Polsce, w których działają archiwa społeczne
● setki tysięcy ocalonych archiwaliów
Katarzyna Ziętal – absolwentka Instytutu Historycznego na Uniwersytecie Warszawskim o specjalizacji Archiwistyka. W Ośrodku KARTA odpowiadała za dział archiwistyki społecznej. Twórczyni ogólnopolskiego portalu – www.archiwa.org, redaktorka merytoryczna pierwszego polskiego podręcznika dla osób zajmujących się oddolnym dokumentowaniem historii pt. Archiwistyka społeczna, inicjatorka i współtwórczyni Otwartego Systemu Archiwizacji – programu komputerowego i portalu służącego do opisu i udostępniania zbiorów archiwów społecznych, koordynatorka trzech Kongresów Archiwów Społecznych (2015–2019) dla kilkuset uczestników z całej Polski, organizatorka międzynarodowej konferencji o współpracy archiwów społecznych z państwem „Community archives. Models of cooperation with the state” z udziałem prelegentów z Wielkiej Brytanii, Kanady, Niemiec, Włoch, Nowej Zelandii, Chorwacji i Polski, organizatorka i trenerka szkoleń stacjonarnych i internetowych dla archiwów społecznych, redaktorka merytoryczna raportu Archiwistyka społeczna w Polsce. Stan obecny i perspektywy, autorka publikacji z zakresu archiwistyki społecznej, prelegentka na kilkudziesięciu konferencjach naukowych i popularnonaukowych.
*
Kontakt dla mediów:
Ewa Sularz
t. 511 110 703
e.sularz@karta.org.pl
24 stycznia 2020, Warszawa. Powołanie Centrum Archiwistyki Społecznej. fot. Danuta Matloch/MKiDN
24 stycznia 2020, Warszawa. Powołanie Centrum Archiwistyki Społecznej. fot. Danuta Matloch/MKiDN
24 stycznia 2020, Warszawa. Powołanie Centrum Archiwistyki Społecznej. fot. Danuta Matloch/MKiDN
24 stycznia 2020, Warszawa. Powołanie Centrum Archiwistyki Społecznej. fot. Danuta Matloch/MKiDN
24 stycznia 2020, Warszawa. Powołanie Centrum Archiwistyki Społecznej. fot. Danuta Matloch/MKiDN
24 stycznia 2020, Warszawa. Powołanie Centrum Archiwistyki Społecznej. fot. Danuta Matloch/MKiDN
24 stycznia 2020, Warszawa. Powołanie Centrum Archiwistyki Społecznej. fot. Danuta Matloch/MKiDN
24 stycznia 2020, Warszawa. Powołanie Centrum Archiwistyki Społecznej. fot. Danuta Matloch/MKiDN