Henryk Schönker
Dotknięcie anioła
Pasjonująca historia żydowskiego chłopca ocalałego z Holokaustu, a zarazem nieznana karta historii: Oświęcim mógł stać się punktem masowej emigracji Żydów, a nie miejscem ich Zagłady!cut!
Ośrodek KARTA i Dom Spotkań z Historią zapraszają na spotkanie i dyskusję wokół książki Dotknięcie anioła z udziałem Autora – Henryka Schönkera i dr. Artura Szyndlera (Centrum Żydowskie w Oświęcimiu). Prowadzenie Zbigniew Gluza, redaktor naczelny „Karty” (Ośrodek KARTA).
27 maja 2011 o godz. 18.00 do Domu Spotkań z Historią, ul. Karowa 20 w Warszawie
Dotknięcie anioła ukazuje się jako pierwszy tom reedycji serii „Żydzi polscy” – klasyki źródłowej literatury żydowskiej XX wieku. Książka wyróżniona Nagrodą Historyczną „Polityki” 2006.
Opowieść rozgrywa się kolejno w Oświęcimiu, Krakowie, Wieliczce, Tarnowie, Bochni, obozie Bergen-Belsen. Wojnę przetrwał nie tylko autor książki, ale i cała najbliższa rodzina, jednak ich historię wytycza seria cudownych przypadków poparta silną determinacją przeżycia. Książka pokazuje, że dla Żydów nie istniał żaden skuteczny system radzenia sobie z nazistowską opresją. Nie ratowały ani koneksje, ani pieniądze – ci, którzy ocaleli, musieli mieć przede wszystkim ogromne szczęście, choć trzeba je było wesprzeć potężną wolą przetrwania. Autor opiera się w części na relacjach ojca, Leona Schönkera, ostatniego przewodniczącego Gminy Żydowskiej w Oświęcimiu. Według jego świadectwa obóz w Oświęcimiu mógł stać się punktem masowej emigracji Żydów, a nie miejscem zagłady. To nieznany dotąd wątek historii Holokaustu. Teza ta była kwestionowana przez historyków, jednak w obecnej, trzeciej edycji książki zamieszczamy nowo odkryte dokumenty całkowicie potwierdzające jej prawdziwość.
Instynkt samozachowawczy ostrzegał nas i napinał nasze nerwy.
Udzielało się to też dzieciom – w naszych rozmowach pojawił się temat śmierci. Jankiel powiedział mi, że śnili mu się w nocy żołnierze śmierci, którzy otoczyli Wieliczkę. Byli w czarnych mundurach, a zamiast oczu mieli żarzące się węgle. Adam mówił, że gdyby Niemcy przyszli po niego, to da się zastrzelić, tak jak jego ojciec – i zaczął nam pokazywać, jak to będzie wyglądało. Pochylał się to na jedną, to na drugą stronę, wykrzykując: „Trach! Trach!”, co miało oznaczać strzały. Patrząc na to, Zylek powiedział do mnie: „Widzisz, Heniu, są ludzie, dla których śmierć nie jest taka straszna”. Ja nie chciałem się z tym pogodzić. W ogóle nie mogłem dopuścić do siebie takiej myśli, bo chciałem żyć. Bardzo chciałem żyć!
Szukałem więc kogoś, kto by mnie pocieszył. Chciałem usłyszeć od kogoś, że jeszcze jest nadzieja i że może to najgorsze nas nie spotka.
Henryk Schönker urodził się w roku 1931 w Krakowie w rodzinie artysty malarza Leona Schönkera. W 1937 roku z rodziną przeniósł się do Oświęcimia. Po wojnie ukończył Politechnikę Krakowską z dyplomem inżyniera mechanika. W roku 1955 wyjechał wraz z rodziną do Wiednia, skąd w 1961 wyemigrował do Izraela. Pracował aż do emerytury w izraelskim przemyśle lotniczym. Jego żona Helena pochodzi z okolic Radomia. Mieszkają w Tel Awiwie, mają trzy córki i dziesięcioro wnucząt. Od 1979 roku maluje obrazy. W 2001 roku spisał swoje wspomnienia, które zostały wydane przez Ośrodek KARTA w 2005 roku. Za Dotknięcie anioła otrzymał Nagrodę Historyczną „Polityki” 2006.
Autor będzie gościć w Warszawie od 25 maja. Zapraszamy także na spotkanie z Henrykiem Schönkerem 30 maja w Centrum Społeczności Żydowskiej w Krakowie, a 31 maja na prezentację książki w Oświęcimiu, w Centrum Żydowskim.
Fundusz im. Tadzia Kolskiego wspiera badania naukowe i publikacje materiałów dotyczących przedwojennego życia Żydów polskich oraz historii Zagłady. Fundusz został stworzony przez kuzynów Tadzia Kolskiego z myślą o upamiętnieniu śmierci tego piętnastoletniego chłopca, zastrzelonego przez hitlerowców w Warszawie 20 lipca 1944 (w dniu zamachu na Hitlera).
Nowa edycja serii „Żydzi polscy”. Klasyka źródłowej literatury żydowskiej XX wieku, bezpośrednie świadectwa życia Żydów na ziemiach polskich – w większości opowiadające o doświadczeniu Holokaustu. W serii znajdą się jednak nie tylko teksty Żydów związanych z Polską, ale i osób, które trafiły tu wyłącznie na pewien czas – przeważnie decyzją niemieckich oprawców. Ich losy splotły się bowiem nierozerwalnie z historią Polski i z historią polskiej społeczności żydowskiej.
W serii ukażą się:
Richard Glazar, Stacja Treblinka
Chaim Icel Goldstein, Bunkier
Baruch Milch, Testament
Calek Perechodnik, Spowiedź
Halina Zawadzka, Ucieczka z getta
Archiwum Ringelbluma
Sobibór
Wydawca:
Ośrodek KARTA i Dom Spotkań z Historią
Partner:
Fundusz im. Tadzia Kolskiego
Patronat medialny:
Nowa Europa Wschodnia, Stosunki Międzynarodowe, O.pl, PAP, Rzeczpospolita, Forum Żydów Polskich
(hs, mk)