Tematem wystawy są losy polskich więźniów, w tym także mieszkańców Warszawy, którzy przebywali w obozach systemu Mauthausen-Gusen - jednych z najcięższych nazistowskich obozów koncentracyjnych.!cut!
Ekspozycja koncentruje się na biografiach więźniów i na ich pamięci o tamtych traumatycznych przeżyciach. W nowocześnie zaaranżowanej przestrzeni, nawiązującej w metaforyczny sposób do scenerii obozu i kamieniołomów Mauthausen, będzie można posłuchać kilkudziesięciu fragmentów relacji audio i obejrzeć relacje wideo. O swoich obozowych przeżyciach opowiadać będą zarówno więźniowie, którzy spędzili tam 5 lat, tak jak Leon Ceglarz, przedwojenny nauczyciel, od maja 1940 uwięziony w Gusen, jak i Jan Wojciech Topolewski, wywieziony w czasie Powstania Warszawskiego jako 12-letni chłopiec wraz z rodzicami i siostrami najpierw do Auschwitz, a potem do Mauthausen-Gusen.
Poprzez dobór relacji i oryginalną aranżację wystawy zwiedzający zostaje skonfrontowany z przeżyciami poszczególnych więźniów; może poczuć, jak trauma obozu zaważyła na ich dalszym życiu, jak pamięć o tych doświadczeniach jest wciąż obecna i bolesna.
Na wystawie znajdzie się także symboliczna strefa zamknięta - przez małe okienko będzie można zajrzeć do wnętrza obozowego baraku.
Wystawa powstała na podstawie zbioru 164 relacji biograficznych wideo i audio byłych więźniów oraz dokumentów i zdjęć z prywatnych archiwów, zebranych w latach 2002-2003 przez Ośrodek KARTA w międzynarodowym projekcie historii mówionej Mauthausen Survivors Documentation Project.
Podstawą scenariusza jest niedawno wydana książka Ocaleni z Mauthausen. Relacje polskich więźniów nazistowskich obozów Mauthausen-Gusen pod redakcją Katarzyny Madoń-Mitzner (w nowej serii "Historia Mówiona" Domu Spotkań z Historią i Ośrodka KARTA), w której o swoim życiu opowiada ponad stu byłych więźniów obozów systemu Mauthausen-Gusen.
Katarzyna Madoń-Mitzner, współautorka wystawy i redaktor książki Ocaleni z Mauthausen: "Ekspozycja, podobnie jak książka, nie opowiada historii obozów Mauthausen-Gusen, ale przedstawia losy konkretnych osób - polskich więźniów, przede wszystkim mieszkańców Warszawy. Żeby przełożyć na język ekspozycji relacje biograficzne, skupiliśmy się na nagraniach dźwiękowych, filmowych oraz ikonografii (obozowej i prywatnej), ograniczając warstwę tekstową do pojedynczych cytatów pełniących rolę motta w poszczególnych częściach wystawy. Słuchając historii życia byłych więźniów ma się poczucie bliskiego emocjonalnego kontaktu z pojedynczymi ludźmi, trwale naznaczonymi, a czasem wręcz ukształtowanymi przez to traumatyczne doświadczenie. To odczucie jest dodatkowo wzmocnione poprzez nowoczesny projekt wystawy, który symbolicznie dzieli przestrzeń na wiele kręgów".
Wystawę oglądać będzie można od 5 maja do 6 lipca 2010 w warszawskim Domu Spotkań z Historią. WSTĘP WOLNY. Autorzy wystawy: Monika Kapa-Cichocka, Ewa Kubaczyk, Katarzyna Madoń-Mitzner - scenariusz oraz Zofia Strumiłło-Sukiennik i Jan Sukiennik (pracownia 137 Kilo) - projekt plastyczny.
Wystawie towarzyszy spektakl audiowizualny 186 stopni (obóz: reintegracja), w którym młodzi twórcy ukazują własną interpretację doświadczeń obozowych.
Autorzy: Paulina Jędrzejewska - scenariusz (na podstawie relacji zebranych w książce Ocaleni z Mauthausen) i reżyseria, Łukasz Szczepański - wideo, Paweł Uszyński - muzyka.
Spektakl jest artystycznym montażem relacji świadków, animacji wykorzystującej m.in. zdjęcia z obozu i specjalnie skomponowanej muzyki; tytułowe 186 stopni to liczba schodów, którą więźniowie Mauthausen pokonywali codziennie, idąc z ciężkimi głazami z kamieniołomów do obozu.