KARTA wdzięczna „Darczyńcom Pamięci”

6 października 2014 w warszawskim Domu Spotkań z Historią odbyła się niezwykła uroczystość – wręczenia podziękowań wszystkim, którzy w ciągu minionego roku przekazali swoje zbiory do archiwów Ośrodka KARTA.  Wydarzeniem tym zapoczątkowana została nowa tradycja, a może nawet – nowy etap w historii Ośrodka – coroczne świętowanie Dnia Darczyńcy Pamięci. 

Na uroczystość przybyło blisko 100 zaproszonych gości: Darczyńcy, czyli osoby przekazujące kolekcje archiwalne (dokumentowe i fotograficzne) lub relacje biograficzne swoje i swoich bliskich oraz ich rodziny, a także przyjaciele KARTY, pracownicy i współpracownicy Ośrodka i wieloletnie wolontariuszki wspomagające swoją pracą archiwa. 

Gości powitała i wieczór prowadziła współzałożycielka KARTY i inicjatorka (jeszcze w czasach podziemnych) zbierania archiwaliów z historii „wschodnich” represji – Alicja Wancerz-Gluza. Gospodyni wieczoru mówiła, jak wiele znaczą dla zachowania zbiorowej pamięci Polaków ofiarowywane do Ośrodka prywatne zbiory archiwalne. O działalności KARTY i sensie ruchu archiwistyki społecznej powiedział Zbigniew Gluza – Prezes Fundacji – także współzałożyciel KARTY i redaktor naczelny pisma „Karta” i Wydawnictwa KARTA, publikujących wiele spośród dokumentowanych archiwaliami historii – opowieści o ludzkich losach w XX wieku. 

Wszystkie wypowiedzi miały jako tło krótką impresję filmową – prezentację zbiorów: dokumentów i zdjęć oraz sylwetek i twarzy osób, składających relacje do Archiwum Historii Mówionej. Poprzez wzruszające obrazy podkreślony został ludzki wymiar historii.

Joanna Łuba – szefowa Archiwum Fotografii i Joanna Michałowska – szefowa Archiwum Dokumentowego opowiedziały o tym, jak są przyjmowane i opracowywane zbiory w archiwach KARTY, jak są zabezpieczane, digitalizowane i udostępniane – jak zyskują trwałość i nowe życie w publikacjach, prezentacjach, pracach badawczych i w internecie.

Zaprezentowanych zostało – jak filmowe kartki z albumu – sześć przykładowych kolekcji przekazanych w 2013 roku przez: 

• Beatę Grochowicz – archiwum autorskie Edwarda Grochowicza (1939–2014) – fotografa, wieloletniego wiceprezesa ZPAF,członka grupy artystycznej „Stodoła 60. Kilkadziesiąt tysięcy odbitek i negatywów oraz kilkadziesiąt wystaw, dokumentującychżycie społeczne, polityczne i kulturalne Peerelu. 

• Barbarę Ilińską – 2 tomy wspomnień na temat Lwowa, losów autorki, jej rodziny i rodzin z nią skoligaconych, ponad 100fotografii oraz unikatowe dzieło – 33-tomowe opracowanie „Ulice Lwowa”.

• Wandę Nowakowską – dziennik Wiktora Eugeniusza Nowakowskiego, prowadzony w czasie Powstania Warszawskiego orazjego dzienniki z lat 1952–74, opisujące życie polityczne, społeczne i kulturalne w Peerelu.

• Zbigniewa Lubienieckiego – wspomnienia i dzienniki z lat 1930–66, zebrane w 10 księgach, na które składa się ponad 300stron maszynopisu i około 2500 stron, liczne rysunki (głównie z drogi na Wschód), mapy, zdjęcia, a także ponad 12 godzinnagrań relacji z okresu 1939–46).

• Tomasza Maciejewskiego – spuścizna Jerzego Konrada Maciejewskiego, pisarza i publicysty, obejmuje 16 tomów dzienników,wspomnienia, korespondencję, inne zapiski własne i wycinki z prasy zagranicznej oraz 5,5 tysiąca fotografii.

• Zdzisława Najdera – kolekcja osobista składająca się z blisko 20 tysięcy zdjęć i dokumentów, w tym z: korespondencji,materiałów prywatnych i dotyczących życia zawodowego, działalności literackiej i społecznej, dokumentów dotyczących Polskiego Porozumienia Niepodległościowego i Radia Wolna Europa.

Najważniejszym momentem spotkania było jednak wręczanie podziękowań obecnym na sali Darczyńcom. Dla szefowych Archiwów Ośrodka KARTA była to niezwykła chwila. Mogły osobiście podziękować wszystkim, którzy wzbogacili zbiory Ośrodka o cenne dokumenty i zdjęcia, wartościowe źródła historyczne – o swoje osobiste i rodzinne historie. W czasie uroczystości padło wiele wzruszających wypowiedzi ze strony osób odbierających podziękowania-dyplomy. Darczyńcy mówili o swojej wdzięczności, że mogli przekazać historyczne zasoby swoich rodzin w miejsce bezpieczne, budzące zaufanie, gwarantujące profesjonalizm obsługi przy ludzkim, sympatycznym podejściu (wypowiedziano wiele ciepłych słów na temat młodych archiwistek pracujących w KARCIE). W ciągu minionego roku przekazało do Ośrodka KARTA swoje zbiory – kolekcje osobiste, zdjęcia, wspomnienia i dzienniki, wydawnictwa drugiego obiegu oraz materiały ikonograficzne – aż osiemdziesiąt osób. Wiele z nich już po raz kolejny, dopełniając o przekazywane kolekcje wielotysięczne zbiory zdjęć i dokumentów. 

6 października 2014 roku pozostanie w pamięci chyba wszystkich uczestników uroczystości jako dzień niezwykły. Darczyńcy w księdze pamiątkowej rozpoczęli zapisywanie swoich przesłań dla pracowników KARTY i dla... osób korzystających z archiwów Ośrodka KARTA. O takie wpisy będą proszeni także kolejni Darczyńcy Pamięci – księga znajdzie bowiem swoje stałe miejsce w Archiwum KARTY. „Pamięć historyczna to kapitał teraźniejszych i przyszłych pokoleń. Wielkie dzięki dla „KARTY” za pomnażanie tego kapitału!” – zanotowała w księdze Ewa Jurkiewicz, synowa Jerzego M. Jurkiewicza.

Zapraszamy do obejrzenia fotografii z pierwszego Dnia Darczyńcy Pamięci – w obiektywie Katarzyny Ziętal:

https://www.facebook.com/media/set/?set=a.818481601507184.1073741860.173127989375885&type=1 

Zespół Ośrodka KARTA